Koziołki

Do przygotowania koziołków potrzebne są następujące składniki:

• mąka pszenna, wiejska
• jajko
• ser biały
• kwaśne mleko lub maślanka
• soda oczyszczona tzw. „broza” lub „brojza”
• sól
• tłuszcz ( smalec)
• cukier- puder

Przepis 1
Aby przygotować koziołki należy wziąć 1 kg mąki pszennej, „garstkę syra” ( 20-25 dag sera białego), szczyptę soli, około ½ litra kwaśnego mleka lub maślanki, 1 jajko i 2 łyżeczki „brojzy” (sody). Mąkę z serem wymieszać, zarobić z jajkiem. Zrobić gniazdo, wlać maślankę, posypać sodą. Poczekać chwilę, aż się wzburzy i zarobić ciasto. Ciasto grubo rozwałkować i kroić na koziołki ( romby – 5cm : 3 cm ) . Piec na głębokim tłuszczu (od 1kg – 1 ½ kg smalcu ), smażyć obustronnie ok. 4-6 minut. Odsączyć z tłuszczu i posypać cukrem-pudrem.
Przepis 2
1 kg mąki pszennej przesiewało się razem z sodą (płaska łyżeczka) i szczyptą soli. Dawało się do tego 1-2 żółtka jajka i mleko kwaśne albo maślankę i jeszcze ser zgnieciony ( ok.1/2 kg). Zarabiało się z tego ciasto, żeby nie było za twarde , tak długo, aż odchodzi od ręki. Następnie wałkowało się, podsypując mąką i cięło na kwadraty lub trójkąty i smażyło na głębokim tłuszczu ok.5 minut. Na koniec posypywało się cukrem-pudrem.

Do wykonania koziołków – ciastek zwanych też sielsowiokami , niezbędne są następujące składniki : mąka pszenna, jajko, ser biały, kwaśne mleko lub maślanka, tłuszcz do smażenia. Wszystkie wymienione produkty są dostępne, bo dostarczają ich własne gospodarstwa mieszkańców Siedliszowic. Ta wieś położona w gminie Żabno, na nizinnych terenach nad Dunajcem posiada korzystne warunki glebowe i klimatyczne, co zadecydowało o dobrym zapleczu rolniczo-hodowlanym. Uprawia się tu pszenicę i inne zboża, które dawniej mielono na mąkę w siedliszowickim młynie. Obecnie młyn działa w Wietrzychowicach i tam gospodynie zaopatrują się w dobrą, wiejską mąkę. Hoduje się tu bydło dostarczające mleka, co pozwala na uzyskiwanie nabiału. Produkuje się go w niektórych gospodarstwach starymi, tradycyjnymi technikami. Starsze informatorki potrafią, tak jak dawniej robić masło. Ubijają je z mleka w drewnianych maselnicach , a produktem powstałym w tym procesie jest także maślanka. Maselnice te zwane maślnicami to naczynia klepkowe, bednarskiej roboty, składające się z wysokiej konwi, nadstawki i bijaka. Ser biały przygotowują w drewnianych prasach ( prasa do sera to rodzaj ławeczki z dwoma ruchomymi, ułożonymi pionowo lub poziomo deskami; służy do formowania i odsączania sera), otrzymując także serwatkę. Jajka i tłuszcz niezbędny do smażenia koziołków pochodzą również z własnych gospodarstw. Tylko soda zwana „brojza” i sól, tak jak dawniej, kupowane są w sklepie.
Receptura koziołków nie zmieniła się do dziś. W Siedliszowicach -wsi rolniczej , gdzie zwraca się uwagę na ekologię i tradycję – kultywowane są dawne kulinarne upodobania. Bazując na lokalnych, ekologicznych produktach – zdrowych i bez konserwantów przygotowują koziołki zarówno starsze, jak i młode gospodynie.

„Strząska”

Do przygotowania strząski potrzebne są następujące składniki:

• boczek wędzony
• kiełbasa wiejska „swojska”- cienka, w naturalnym jelicie, dobrze uwędzona; najlepiej domowego wyrobu
• jajka
• chrzan
• ocet
• woda
• sól i pieprz

Przepis 1
Aby przygotować strząskę należy ugotować w wodzie, bez przypraw 1 kg boczku wędzonego (przez ok. 35-40 minut), następnie, gdy przestygnie pokroić go w średnie kawałki (od 0,5 cm -0,7 cm). Pokroić na średnie kawałki 1 kg kiełbasy wiejskiej „swojskiej” . Ugotować na twardo ( przez ok. 6 minut) 25 – 30 jaj i drobno je pokroić (można przecisnąć przez metalową kratkę). Następnie wszystkie te składniki wymieszać. Dodać od 2- 3 łyżek chrzanu świeżo startego na drobnej tarce. Wymieszać i zalać wszystko zalewą z 1 szklanki wody i ½ szklanki octu 10%. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Z tej ilości składników powstaje około 4 kg strząski.

Przepis 2
Porcja strząski dla około 4-5 osób ( ponad 1 kg produktu). Należy użyć: 30 dag ugotowanego boczku (wędzonki), 30 dag wiejskiej kiełbasy, 10 jajek pokrojonych w kostkę. Do tego należy zetrzeć na drobnej tarce laskę chrzanu i zalać to połową szklanki wody z octem – w proporcji pół na pół. Wymieszane składniki posolić.

Do wykonania strząski , potrawy związanej z Wielkanocą niezbędne są produkty, które tradycyjnie spożywano szczególnie w tym świątecznym okresie. Są to jajka, chrzan
i wędliny. Wszystkie wymienione składniki dostępne są mieszkańcom Siedliszowic gm. Żabno, bo to od lat wieś o zapleczu rolniczo-hodowlanym. Sprzyja temu położenie na nizinnych terenach nad Dunajcem, posiadających korzystne warunki glebowe i klimatyczne. Hoduje się tu bydło, trzodę chlewną i drób. Starsi informatorzy wspominają, że dawniej byli we wsi masarze produkujący wędliny. Pamiętają też, że w wielu gospodarstwach robiono domowe, swoje wędliny i wyroby z mięsa hodowanych zwierząt, używając starych, rodzinnych receptur. Świniobicie odbywało się zwykle przed Wielkanocą, tak, że na świątecznym stole nie brakowało świeżo przygotowanych wyrobów. Była to kiełbasa swojska – z farszu wtłaczanego do jelita i wędzona. Szynkę i boczek moczone
w zalewie solno – ziołowej przez tydzień, wędziło się później około 2 godzin w dymie drzewa liściastego. Obecnie większość gospodarstw zaopatruje się w gotowe produkty wędliniarskie u dwóch miejscowych masarzy, bądź najmuje ich do świniobicia i wyrobu wędlin. Otrzymane wtedy produkty są konsumowane przez właścicieli, a ich nadwyżki odsprzedawane lub odstępowane są sąsiadom, rodzinie czy znajomym. Ten okres roku obfituje także w świeże jaja znoszone przez kury. Chrzan- korzeń jadalny pospolitej wieloletniej byliny można zebrać („ukopać”) w polu wiosną i jesienią.
Receptura strząski nie zmieniła się do dziś. W Siedliszowicach, wsi rolniczej, gdzie zwraca się uwagę na ekologię i tradycję – kultywowane są dawne przepisy i kulinarne upodobania. W wielu domach, bazując na lokalnych, ekologicznych (zdrowych, bez konserwantów) produktach przygotowują strząskę zarówno starsze, jak i młode gospodynie.

Chleb Siedliszowski

Proporcje składników na 1 dzieżę – ok. 10 dużych bochenków „chleba siedliszowskiego” o przeciętnej wadze ok. 1-1,3 kg.:

• 5 ½ kg mąki żytniej
• 5-6 kg mąki pszennej
• 7 l ciepłej wody
• 150 g „kwosku”
• 70 g drożdży
• 250 g soli kuchennej

Przepis na pierwszy rozczyn na powyższa ilość chlebów (gdy nie ma „kwosku”):

• ok. 5 kg mąki żytniej
• ok. 1-1,5 l kwaśnego mleka
• ok. 5- 6 l ciepłej wody
• 70 g drożdży

Ze składników należy zrobić rozczyn. Następnie odstawić w ciepłe miejsce na kilka godzin. Po kilku godzinach dosypać mąkę pszenną i sól i wyrabiać ręcznie aż ciasto będzie elastyczne i będzie „odchodzić od ręki” Odstawić znowu w ciepłe miejsce na godzinę. Podzielić na kęsy, włożyć do wiklinowych słomianek i pozostawić do wyrośnięcia przez pół godziny. Następnie położyć na łopacie, wrzucić i upiec w napalonym piecu chlebowym i piec około 1 godzinę. Po wyjęciu przemyć wodą.